Professor Elffers neemt het op tegen de 80 hoogleraren

In NRC Handelsblad van maandag 5 november jl. stond een stukje van Prof. Henk Elffers, getiteld “Statistiek doet er nu niet meer toe”, waar hij het als een “lone ranger” opneemt tegen ongeveer 80 hoogleraren. Het stukje eindigt met de woorden: “En drogredenen worden geen valide argumenten, doordat er zich tachtig hoogleraren achter stellen”. Wie kan niet onwillekeurig sympathie voelen voor deze eenzame held die het opneemt tegen zo’n overmacht, bijna als in een Italiaanse Western? De underdog wekt nu eenmaal altijd sympathie op, iets waarvan Prof. Elffers zich waarschijnlijk terdege bewust is.

Voorafgaand aan deze laatste zin deelt hij ons mee:
“Ten slotte moet mij nog iets van het hart omtrent de argumentatie methodiek van de opstellers van de petitie. Bij de aanbieding ervan worden allerlei argumenten in stelling gebracht, die formeel niet tot de petitie behoren, maar wel door de aanbieders worden gepropageerd. Eén daarvan is dat alle “competente” statistici het eens zijn met de kritiek op de door mij uitgevoerde analyse. Op het weblog van een van hen wordt gezegd dat ik niet competent ben. Waarbij het argument te berde wordt gebracht dat ik geen hoogleraar mathematische statistiek ben. Dit staat bekend als het argumentum ad verecundiam, ofwel de drogreden van het beroep op autoriteit.”

“Argumentum ad verecundiam”: geleerde woorden! Het doet een beetje denken aan de taal van de weliswaar joyeuze, maar helaas niet geheel te vertrouwen vos “Joris Goedbloed”, één van Marten Toonders scheppingen, die vaak de uitdrukking “zoals wij latinisten zeggen” gebruikt.

Per aspera ad pecunia oleo, roepen wij, latinisten, feestelijk uit!

(Joris Goedbloed in Panda en de Olie-Magnaat.)

Probeert Prof. Elffers ons hiermee misschien te intimideren en van zijn geleerdheid te overtuigen, een geleerdheid waaraan misschien na wat Prof. Dawid over zijn werk zei in de NOVA uitzending van 29 september jl. enige twijfel was ontstaan? (Dawid: “He made very big mistakes. He was not sufficiently professional to ask where the data came from and how accurate the data were. Even granted the data were accurate, he did some statistical calculations of a very simplistic nature, based on very simple and unrealistic assumptions. Even granted these assumptions, he had no idea how to interpret the numbers he got”.)

Ook is het een beetje goedkoop om te zeggen “Statistiek doet er nu niet meer toe”, net zoals het eerder al goedkoop was om te zeggen: “Het probleem is niet zozeer dat juristen statistiek misinterpreteren, maar veeleer dat menig statisticus geen kaas heeft gegeten van het strafproces”. Het lijkt erop dat hij met dit soort uitspraken zijn huidige vakbroeders (de juristen) probeert te paaien, omdat hij weet dat hij het bij zijn vroegere vakbroeders in de statistiek (van 30 jaar geleden) niet meer hoeft te zoeken. De titel van zijn artikel “Geacht hof, het was geen toeval. De rest is aan u.” in Stator, jaargang 5, no. 2, 2004, ligt in dezelfde sfeer.

In zijn opmerking over het “weblog van één van hen” doelt hij waarschijnlijk op de twee stukjes die ik in mijn Blog over Lucia de Berk heb geschreven, nl. “Lucia de Berk and the amateur statisticians” (later vertaald en nog enigszins gewijzigd voor Nederlands lezerspubliek in: Lucia de Berk en de amateurstatistici).

Maar het is duidelijk dat Prof. Elffers deze stukjes niet goed heeft gelezen. Ik doe juist geen beroep op het “argumentum ad verecundiam”. In The Lucia de Berk case, part 2 zeg ik o.a.: “My distinction between “amateurs” and “non-amateurs” cuts across the distinction between people having a diploma or not having a diploma.” En ik illustreer dit met het voorbeeld van Ramanujan die werkte “in the accountant general’s office at the Madras Port Trust Office” en toch door de Engelse wiskundige Hardy naar Cambridge is gehaald om samen met hem te werken aan problemen in de getaltheorie.

En in mijn andere stukje zeg ik niet dat Henk Elffers incompetent is omdat hij geen hoogleraar mathematische statistiek is. Nee, ik zeg dat hij een amateurstatisticus is omdat hij o.a. p-waarden met elkaar heeft vermenigvuldigd die niet met elkaar vermenigvuldigd kunnen worden en meer van dat soort dingen die ook in het interview met Prof. Dawid ter sprake kwamen (ter informatie van de lezer, en op gevaar af van beschuldigd te worden van een “argumentum ad verecundiam”: Professor Dawid is Professor of Statistics aan de University of Cambridge, UK). Henk Elffers heeft gewoon iets gedaan wat nergens op sloeg. Daarnaast vraag ik mij af waarom het hof geen hoogleraar in de mathematische statistiek heeft geraadpleegd, maar dit gaat m.i. meer over de competentie van het hof dan over de competentie van Henk Elffers.

In de Schiedammer parkmoord heeft het hof “niets fout gedaan”, zoals we in een uitzending van Zembla van 3 juni 2007 het geheim van de rechter hebben kunnen vernemen. We zagen in dezelfde uitzending dat de leden van het hof het dossier niet goed hadden gelezen, maar nee, het hof heeft niets fout gedaan. En Elffers zegt, voortgaand in deze traditie van het ontkennen van fouten: “Ik heb niets fout gedaan”. Tegelijk probeert hij met zijn titel “Statistiek doet er nu niet meer toe” te suggereren dat hier niet meer over gepraat dient te worden. Het rapport van de commissie Grimbergen wijdt meer dan 10 pagina’s aan een kritische bespreking van de rol van Elffers in het proces tegen Lucia de Berk en Prof. Elffers wil nu zeggen dat dit eigenlijk niet ter zake doet.

Ook dit valt in een traditie, want op de eerste pagina van het uiteindelijke arrest wordt eveneens meegedeeld dat statistiek geen rol heeft gespeeld in het arrest. Het is heel gemakkelijk om dit te zeggen, en misschien hoopt het hof dat, als het dit maar voldoende vaak zegt en het ook in de pers zo doet voorkomen, wij het zullen gaan geloven. Maar bestudering van het arrest leert anders! Gebruik van quasi-statistische argumenten m.b.t. “coïncidenties” is overal in het arrest te vinden. Tegelijk leert bestudering van het arrest dat de rol van Elffers hierin heel belangrijk is geweest. Deze zaken worden nog wat verder toegelicht in mijn blogs, met name in The Lucia de Berk case, part 2. De petitie voor heropening van de Lucia de Berk zaak kan nog steeds getekend worden, zie: Petition for reopening the Lucia de Berk case.